بختیاریم و عیلامیم

مهربانو یوسفی شیخ رباط

طلوع زیبایی در روستای بازفت دختری متولد شد ـ از همان بدو تولدش غرور و بزرگی در چهره اش نمایان بود پدرش او را بسیار دوست میداشت و چون پدرش کدخدا بود جشن بزرگی برپا کردن عده ای هم بخاطر بدنیا آمدن دختر ناراحت چون منتظر وارث کدخدا بودند که متولد شود.

گذشت زمان از دختر شیر زنی آفرید که تمام ایل از نگاهش ترس و از محبتش خوشحال بودن .

در کنار پدر بزرگ و بزرگتر شد تا روزی که پدر (کدخدا) فوت کرد هیچ کس را بجز بانو وارث کدخدایی نمیدانستند او بمدت ۹ سال کدخدایی ایل شد و جز اولین وتنها ترین شیر بانو بختیاری بود که کدخدا شد

امر و حکمش خدایی و دقیق بود چندین خدمه و کارگر داشت بیشترین مال را ایشان و اطرافیانش داشتند البته کمک حال همه قوم هم بود بعداز وفات او کدخدا و کدخدایی چندین درجه جابه جا و بدست گــــــروهی دیگر قرار داده شد 

هنوز هم آوازه وبزرگی این شیر بانو بختیاری زبانزد همه هست وافتخاریست برای طایفه شیخ رباط 🌷نام این  شیر بانو   سردار مهربانو یوسفی شیخ رباط فرزند  شیخ ال رضا یوسفی شیخ رباط  از اولاد محمد کریم میباشد

سادات شیخ رباط

با سلام خدمت تمامی دوستان عزیز

شاید تا به امروز شک وتردیدی نسبت به وجود سادات در طایفه شیخ رباط وجود داشت اما باتوجه به توضیحات واسناد زیر خدمت شما عزیزان عرض میکنیم که طبق آخرین تحلیل و جستجو و وجود منابع ذکر شده در شرح این موضوع میتوان بطور حتم  گروهی از این طایفه را ( بجز تیره های ورودی )   رابعنوان سادات خواند

منبع اول

طایفه سادات ممبینی

این طایفه که جز دلیر ترین طوایف بختیاری خوانده میشوند حدود ۳۰۰سال پیش از طایفه شیخ رباط جدا شده وبه منطقه ای بین چهارمحال و خوزستان در ایذه رفته و چون مابین این دواستان بود به این طایفه ممبین  گفته شد البته طبق شجره نامه ای که در دست دارند که مربوط به محمد حایری  فرزند ابراهیم ابن موسی کاظم میباشد  بطور کامل وشفاف مشخص شده که از نوادگان امام موسی کاظم (ع) میباشند و طبق همین مسئله پیشوند سید و با نسب موسوی در حال حاضر موجود میباشند که میتوان محکمترین سند را بر سادات بودن طایفه شیخ رباط نام برد اما جالب اینست که شجره نامه اصلی در دست این طایفست و حکم محکمیست بر سادات بودن  طایفه شیخ رباط

منبع دوم

البته باوجود شجره نامه ای که هم اکنون  تایید ثبت احوال  ونماینده رهبری شده گروهی از روحانیون و افراد عادی این طایفه اقدام به درخواست پیشوند نموده اند که براحتی موفق شدند از جمله حجت السلام سید میرزا حسین یوسفی و حجت السلام سید علی علائی شیخ رباط 

البته نوشته شدن طایفه شیخ رباط در قسمت سادات که در معرفی طوایف بختیاری توسط اساتید و بزرگان گذشته انجام شده را میتوان بعنوان دلیل دیگری نامبرد

ﮐﻮﮒِ ﺧﻮﺵِ ﺭَﺷﺘُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

ﺻُﻠﺤُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ ،ﺟَﻨﮕُﻢﺧُﻮﺗﯽ

ﭼﻬﺎرﻟَﻨﮓ ﻭ ﻫﻔﺖ ﻟَﻨﮕُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

ﮐُﻪ ﺭِﯼ ﺩﻝِ ﺗَﻨﮕُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

                       ﻏَﻢ ﮐِﺮﺩِﻩ ﺧﻮﺍﺭُﻡ... ﺩِﯼ ﺑِﯿﻮ...!

ﭘِﯿﺮُﻭﻡ ﺧُﻮﺗﯽ ،ﭘﺎﺭُﻡ ﺧُﻮﺗﯽ
 
ﺍَﻣﺴﺎﻝ ﻭ ﭘِﯿﺮﺍﺭُﻡ ﺧُﻮﺗﯽ

ﻫﻢ ﺑَﺨﺖ و ﻫﻢ ﯾﺎﺭُﻡ ﺧُﻮﺗﯽ

                        ﺧُﻮﺕ ﺑَﺨﺘﯿﺎﺭُﻡ... ﺩِﯼ ﺑِﯿﻮ...!

ﺭﻭﺯُﻡ ﺧُﻮﺗﯽ،ﺭﺍﺯُﻡ ﺧُﻮﺗﯽ

ﺩُﻧﺪﺍﻝ ﻭ ﺳَﺮﻧﺎﺯُﻡ ﺧُﻮﺗﯽ

ﻧﺎﻭَﻧﺪِﻩ ﺗﺎﺭﺍﺯُﻡ ﺧُﻮﺗﯽ

                           ﻃﺎﻗَﺖ ﻧَﺪﺍﺭُﻡ... ﺩِﯼ ﺑِﯿﻮ...!

ﮔُﻔﺘُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ،ﻟُﻔﺘُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

ﻫﻢ ﻃﺎﻕ ﻭ ﻫﻢ ﺟُﻔﺘُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

ﮐُﻬﺮَﻧﮓ ﻭ ﺑﺎﺯُﻓﺘُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

                  ﺧُﻮﺕ ﭼَﺸﻤِﻪ ﺳﺎﺭُﻡ... ﺩِﯼ ﺑِﯿﻮ...!

ﮐﻮﮒِ ﺧﻮﺵِ ﺭَﺷﺘُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

ﺷﺎﻫﺰﺍﺩِﻩ ﻣُﻨﮕَﺸﺘُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

ﺟُﺴﺘِﻪ ﺧُﺪﺍ ﮔَﺸﺘُﻢ ﺧُﻮﺗﯽ

                      ﺧُﻮﺕ ﭼﺎﺭِﻩ ﮐﺎﺭُﻡ... ﺩِﯼ ﺑِﯿﻮ...!
 

دلتنگ خوتوم

زور بُم گِرِهدِه بی کَسی، دی چاره ناچارُم سِتین

هر شُو زَنُم گولِ دلُم آستاره ایشُمارُم سِتین

دنیا پلِشتِ و لیشِ و نَدُونُم کُیه وا ری کُنُم

جون خُوتِ اِز عالم و آدم مُو بیزارُم سِتین

دنیا لِر چَپ ایخوره، وا بی چَواسِه اِی خدا

بَفتِه ز غم سی مو قَوا،  تَش وَندِه به کارُم سِتین

دی ناله،ناله،”نِی”،نیا آرمونِ دِلْ دیْ نی وُرا 


تِهنا و دلتنگ خُوتُم، رَهدیُ و وِِر دادیم سِتین

نی هُمدُرُنگی سی دلُم سَر وا به شونِ کی بِنُم

خوت،بَردِ غَمچین مُنی، وایای به هِی جارُم سِتین

وایای به هِی جارُم سِتین وایای به هِی جارُم سِتین…

آواز کوگ خوشخون استاد زنده یاد بهمن علادین

آواز کوگ خوشخون استاد زنده یاد بهمن علادین
 

 

موزیک خاک ایرون از استاد حسن شیخ رباط

موزیک خاک ایرون از استاد حسن شیخ رباط
 

 

موزیک زیبا بختیاری از استاد کوهیار بختیاری

موزیک زیبا بختیاری از استاد کوهیار بختیاری
 

 

معرفی طایفه گندعلی

گندلی، یا طایفه گندلی (قندعلی) یکی از طایفه‌های ایل بختیاری، از شاخه هفت‌لنگ و از باب دورکی می‌باشد.در مورد نام اصلی این طایفه، چندین دیدگاه و نظر مختلف وجود دارد. گروهی معتقدند که نام اصلی آن، قندعلی بوده که بعدها بنا به دلایلی، به گندلی تغییر یافته است. بعنوان نمونه، برخی بر این باورند، که مبنای تلفظ "ق" به "گ" ریشه در بیان شاه قاجار داشته است! روایت است که وقتی ایلخان لیست طایفه‌های بختیاری را حضور شاه تُرک زبان، ارسال کرد، ایشان قندعلی را با تلفظ گندعلی بیان می‌کند. کسانی که با زبان ترکی آشنائیت حتی سطحی دارند می دانند که در زبان ترکی "ق" را "گ" تلفظ می‌نمایند به این دلیل است که ترک زبانان ق را به درستی نمی‌توانند تلفظ نمایند و بدخواهان از جمله فخر فروشان بعدها در خطاب کردن قندعلی می‌گفتند همانطور که شاه فرمودند گندعلی و این اصطلاح عمومیت یافت.

گروهی دیگر، گندلی را نام گذشته و حال این طایفه می‌دانند و وجه تسمیه این نام را، در این میدانند که؛ ایشان در اندیکا در ناحیه‌ای زندگی می‌کردند که گیاهی بنام گندل در آن ناحیه می‌روید و از این گیاه، در رنگرزی استفاده می‌شد. کم‌کم نام این مردمان، بنام مردمان سرزمین گندل‌زار، شهرت یافت، تا اینکه بطور خلاصه به گندلی (مردم سرزمین گندل زار) شهرت یافتند.

 

 

محل سکونتویرایش

مراکز تجمع ایل بختیاری، به دو قسمت ییلاق و قشلاق تقسیم می‌شود. ییلاق گندعلی‌ها، در استان چهارمحال و بختیاری، دواب صمصامی و دهستان پشتکوه، دشتک و حومه آن است.قشلاق آنها در استان خوزستان؛ که بخش عمده جمعیتی این طایفه نیز، در این منطقه مستقر هستند. شهرستان اندیکا و شهرستان مسجدسلیمان و شهرستان ایذه همچون سوسن و مرغا می‌باشد. همچنین روستاهای آب چهرو، قلعه برون، قلعه بردی، سر مورد، دینه راک، چگارمون، تنگ شیرکش، پاچه شاه عباس، کوشک، برد قمچی و سرتنگ گدار لندر نیز سکنی دارند.ولی در دیگر شهرستان ها؛ مانند ایذه، لالی، اهواز، شوشتر و همچنین در استان‌های دیگر و در شهرهای شهرکرد، فارسان، اصفهان و فولاد شهر شهر ناغان و خانمیرزا لردگان وشهرباباحیدر نیز می‌توان رد پایی از گندعلی‌ها، پیدا کرد...

 

 

تقسیم‌بندیویرایش

طایفه گندلی به سه بخش بزرگ و اصلی تقسیم می‌شود، که عبارتند از :

• هلیل وند

• ورناصری

• صالح بابری

هر کدام به نوبه خود، به تیره‌ها و شاخه‌های زیرگروه خود تقسیم می‌گردند، که عبارتند از :

• هلیل وند

• سلطانعلی وند

• اسدپور

• گول‌وند

• جلیل‌وند

• سبزعلی وند

• بازی وند

• جمالوند

• مدولی

• خواجه‌وند

• شهریار وند

• گندلی پور

• ورناصری

• تیره ورناصری

• صالح بابری

• تیره صالح بابری

• تیره بره‌بی‌چاست

تیره ورناصری 1-اولاد محمد یوسف 2-اولاد حاتم 3-اولاد باندر[اولاد بارونی] 4-اولاد علی جون و....

 

سادات بختیاری

سادات وابسته به ایلات بختیاری :

 سادات شاهزاده سلطان ابراهیم – سادات سید احمدفداله – سادات سید احمد کبیر – سادات حسینی شهپیر – سادات سید صالح – سادات شاهزاده عبدالله – سادات مومد حسن (محمدحسن) – سادات شیخ رباط – سادات امامزاده بویر- سادات شاه البرز-سادات شاهزاده احمد(ملقب به شیرمرد)

سادات شاهزاده سلطان ایراهیم :

مرقد این امام زاده در شمال غربی شهرستان ایذه در کارتا واقع است باتوجه به اینکه این امامزاده زوار زیادی دارد زوار جهت ایاب وذهاب ازدومسیر تردد می نمایند یکی از مسیر رودخانه سد کارون 1 که از سوسن و این مسیر را با قایق طی میکنند مسافت این مسیر تا امام زاده حدود یک ساعت است ، مسیر دوم از جاده کوهستانی که از ایذه بطرف بخش ایوه میرود واز این مسیر پس از مسافتهای طی شده از جاده کوهستانی حدود 65 کیلومتر را باید طی نمود و بعد از آن جهت زیارت امام زاده از طریق قایق تردد می نمایند ،این مسیر کوهستاتی باتوجه به خوش آب وهوا بودن و دسترسی به شط کارون 1 در فصل بهار مسافران زیادی را در خود جای میدهد.ساکنین کارتا  و حومه همه از سادات سلطان ابراهیم هستند .

تیره های سادات سلطان ابراهیم عبارتند از:

1-     شمسی وند  2-  تاجدیوند

خانوده های شمسی وند عبارتند از:

اولاد کریم – اولاد رحیم – اولاد علی – اولاد شریف

خانواده های تاجدیوند عبارتند از :

اولاد هاشم – اولاد مرادعلی – اولاد روشنعلی – اولاد نوروز علی

سادات سید احمد فداله :

محل و مرقد این امام زاده در بخش شمالی شهرستان دزفول بخش سردشت وسپس بعد از آن بخش احمد فداله قرار دارد جهت دسترسی به این مسیر بایستی جاده کوهستانی بطول 120 کیلومتر راباید طی نمود تا به محل این امام زاده رسید ، قبلاً جهت زیارت زوار پای پیاده از مسیر کوهی بنام سالون کوه( این کوه محل سردسیرات سادات احمدفداله میباشد) تردد مینمودند که حدود چند روز طول می کشید تا زوار با پا پیاده این مسیر را طی نمایند . اکثریت سادات وابسته به این امام زاده در جوار وروستاهای همجوار سکونت دارند . که روستاهای وابسته به این بخش 17روستا میباشند (مرکی حاتموند- مرکی جعفروند – ......) عده زیادی از سادات در شهرستان اندیمشک ودزفول ساکن شده اند .

تیره های سادات احمد فداله عبارتند از:

تیره حاتم وند –تیره جعفروند- تیره ول وند-تیره شاه حیدری(پیرحیدر)

سادات سید احمد کبیر :

  محل و مرقد این امام زاده در جنوب غربی شهرستان ایذه در بخش ایوه در "روستای دراره " بوده که با آبگیری سد کارون 1 در سال 1356 ه . ش این منطقه به کلی زیر آب دریاچه مدفون گشته ، جهت تردد به این منطقه از بخش غربی ایذه بطرف دهستان تاکوتر و سپس مسیر بعدی روستای شمی و پس از طی مسافت 15 کیلومتر به آن منطقه وارد میشوید .این سادات محل سکونت فعلی درشهرستان ایذه – اهواز- درچندشهراز استان اصفهان ساکن میباشند .

تیره های سادات سید احمد کبیرعبارتنداز:

سادات حسینی شهپیر :

سادات سید صالح :

سادات شاهزاده عبدالله :

سادات سید مومد(محمد) حسن :

سادات شیخ رباط:

سادات امام زاده بویر :

 

*سادات شاه  البرز :

 مشایخ البرز : این مشایخ که نسب مادری خودرا به تیره اولادراکی مالملی میرسانند و در زمانهای قدیم یعنی قبل از حکومت خوانین بخیتاری در ایوه (ازبخشهای ششگانه شهرستان ایذه بوده که این منطقه به زیرآب دریاچه سد کارون 1 مدفون شده) ساکن بودند و درتقسیمات طایفه ای یکی ازتیره های طایفه مالملی محسوب میشدند وپس از آن با توجه به مشکلات عدیده ای که برای طوایف بوجود میآمده ایشان هم از محل ایوه ترک مکان نموده وحدودا" یک قرن ونیم  پیش در جوار طایفه بویری(اولاد حسن خانی )ساکن میگردند، وهمچنین نظر به دستور حکومت مرکزی جهت یکجا نشینی(تخت قاپو)به کلیه طوایف بختیاری، این مشایخ هم  در کوهپایه ای دهستان پیان ساکن  میگردند ، و ضمناً مرقد امامزاده شاه البرزکه این مشایخ از مریدان آن بوده و محل سردسیرات آنان است  در استان چهارمحال وبختیاری دربخش آلیکو میباشد.

 تیره های این مشایخ عبارتند از : نسب این مشایخ بدین شرح است : داود (دویت) ، فرزند ابولقاسم ،فرزند زید ......

فرزندداود (دویت):حاجت

فرزندان  حاجت: رحمان - نجفقلی – عباس - حسین

اولاد رحمان – اولاد عباس- اولاد سلیمان – اولاد حسین(جابر) – اولادرمضان

(ضمناً جهت یاد آوری همسر داود(دویت) بزرگ مشایخ البرزدخترآکوچک خان ابن آمحمدعلیخان راکی مالملی جدبزرگ اولاد بوده بنام بی بی کوچک که ازدواج اولش باآعبدالله درویشی ابن آملادرویش خان  ابن آمحمدعلی خان بوده ) که چهار فرزند ایشان تشکیل مشایخ البرز را میدهند  (رحمان "اولاد رحمان -نجفقلی "اولاد عباس"- سلیمان "اولادسلیمان" – حسین "اولاد حسین ") و کلهر که پدر بزرگ اولاد رمضان میباشد پسر برادر داود بوده که همین یک فرزندپسری در این خانواده باقی میماند که فرزند کلهر همان رمضان است که تشکیل اولاد رمضان را میدهند  .

 

سادات شاهزاده احمدملقب به شیرمرد:

محل و مرقد امامزاده احمدکه معروف به شیرمرد میباشد ازلحاظ موقعیت جغرافیایی در استان چهارمحال وبختیاری شهرستان لردگان بخش فلارد درقریه کنج وشیرمرد واقع گردیده. سادات وابسته به این امامزاده ازلحاظ اسکان مکانی اکثریت این سادات در شهرستان ایذه روستای هلایجان سکونت دارند .و باتوجه به کوچ ایلات بختیاری در قدیم کوچ می نمودند این سادات نیز گرمسیرات در ایذه وروستای هلایجان و سردسیرات در قریه سیلگون ازتوابع اردل وهمچنین محل امامزاده احمد که منطقه ای سردسیری است سکونت دارند. جمعیت این سادات حدوداْ به ۱۲۰ خانوار میرسد .

تش های وابسته این سادات عبارتند از:

۱-اولاد سید جهانبخش ۲- اولاد سید بختیار ۳- اولاد سیدفرهاد ۴- اولاد کربلایی مندلی ( محمد علی)